UEFA 2012/13 sezonunda Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi'nde boy gösteren takımların UEFA kaynaklarından ne kadar para kazandığını açıkladı. Şampiyonlar Ligindeki temsilcimiz Galatasaray toplam 24,78 milyon Euro elde ederken, Fenerbahçe ise Avrupa Ligi yarı finalinin karşılığını 11,1 milyon Euro’yu kasasına koyarak aldı.
Açıklanan bu rakamlar sonrasında Galatasaray’ın 14-15 Milyon Euro beklediği bu kalemden 5,2 milyon Euro alması bir market-pool tartışmasını alevlendirdi.
Nedir bu market-pool?
Market-pool yani Türkçedeki karşılığı ile yayın hakkı geliri, Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi için o ülkenin yayıncı kuruluşunun ödediği paranın belli bir bölümünün o ülkenin takımları arasında paylaştırılması kabaca.
Genellikle Şampiyonlar Ligine tek takım soktuğumuz için Türkiye için ayrılan market-pool gelirinin tamamını bir takım alıyor. Eğer birden fazla takım Şampiyonlar Ligine katılırsa bu tutar, ligini kaçıncı bitirip Şampiyonlar Ligine geldin ve Şampiyonlar Ligi'nde kaç maç oynadın gibi iki kritere göre dağıtılıyor. Yani ligin şampiyonu 2. olarak katılan takımdan daha fazla alıyor.
Peki, Market-pool’da para nasıl birikiyor?
Bunun tek bir yolu var. Lige katılan takımların ülkelerindeki TV kanallarının turnuvanın yayın hakkı için UEFA’ya ödedikleri tutarın belli bir kısmı –ki gayri resmi kaynaklar bunu %50 olduğunu söylüyor-. Bu Avrupa Ligi içi ayrı, Şampiyonlar Ligi ayrı bir tutar.
Kıyametin kopma sebebi aslında çok basit. Bir sezon önce Şampiyonlar Ligi temsilcimiz Trabzonspor yayın haklarından kasasına 13,9 milyon Euro koyarken ve o yıla ait yayın haklarının %3,66’sını alırken, bir sezon sonra Galatasaray hem de çeyrek final oynamasına rağmen neden yayın haklarından 5,28 milyon Euro kazandı ki bu tutar toplam yayın hakkının %1,2’si… Gelirin 2,8 kat düştüğü görülüyor.
Bu düşüşün sebebini ararken gördük ki 12/13 sezonu Türk takımlarının yayın hakları havuzundan en az kazandıkları yıl. (Yüzdesel) Yani bir başka deyişle yayıncı kuruluşun en ucuza satın aldığı Şampiyonlar Ligi.
Şampiyonlar Ligi yayın hakları 3 sezonluk periyotlar halinde satılıyor. Ve bu sezon yeni periyodun ilk sezonuydu. 03/06 sezonları arasını kapsayan dönemde toplam 11,39 milyon Euro kazanan kulüplerimiz 629 milyon Euro’luk yayın hakkı havuzunun %1,82’sini alıyordu.
06/09 sezonlarını kapsayan 3 sezonluk bölümde toplam yayın hakları havuzu önceki 3 seneye göre %31,5 artarak 828,10 milyon Euro’ya yükselirken Türk takımlarının bu yayından aldığı pay %2,93’e çıktı. Yani yayın hakları geliri ortalama %31 artarken Türkiye’deki yayıncı kuruluşun ödediği para %113 oranında arttı ve Türk takımları 3 sezonda 24,27 milyon Euro gelir elde etti.
09/12 dönemi ise Türk takımları için tam anlamıyla kurtuluş kapısıydı. Toplam dağıtılan ikramiye 1,7 milyar Euro’dan 2,3 milyar Euro’a çıkarken market-pool payı ise 828,1 milyon Euro’dan 1,095 milyar Euro’a çıktı. Türk takımlarının bu dönemde toplam geliri 40,20 milyon Euro oldu market-pool kısmında.
13 Nisan 2013 tarihinde UEFA’nın sitesinde Doğan Medya Grubu ile 12/15 sezonlarını kapsayan yeni dönem için yayın anlaşmasının uzatıldığı duyuruldu ancak Doğan Grubunun ödeyeceği tutar konusunda bir açıklama yapılmadı.
09/12 döneminde sezon başına hiç 13 milyon Euro’nun altına düşmeyen yayın hakkı geliri nasıl 5,2 milyon Euro’ya düştü. İlk başta bir yanlışlık olasılığı herkesin zihnine düştü ancak daha sonra yapılan birkaç telefon görüşmesi, 12/15 Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi yayın haklarının geçtiğimiz periyoda göre oldukça düşük bir ücret ile yenilendiği öğrenildi. Geçtiğimiz 3 yıl için yaklaşık 60 milyon Euro ödeyen Doğan Medya Grubu, 12/15 dönemi için yıllık 12 milyon Euro’ya anlaşma yapmış durumda...
Ancak hala birkaç soru işareti henüz giderilmeyi bekliyor. Öncelikle nasıl oluyor da Fenerbahçe yayın geliri olarak bir Avrupa Ligi katılanı olarak Şampiyonlar Ligindeki temsilcimizden daha fazla kazanıyor. Bu soruya tatmin edici bir cevap olmamak ile birlikte yayıncı kuruluşun Avrupa Ligine daha fazla para verme durumu. Çünkü Şampiyonlar Ligine sokabileceğimiz maksimum takım sayısı 2 iken ki bu genellikle 1 oluyor Avrupa Ligine 4 takım ile katılma ihtimali. Yani yayıncı kuruluş Şampiyonlar Ligi için sadece 1 takım taraftarına dekoder satarken Avrupa Ligi için 3-4 takımın taraftarına dekoder satabilecek durumda.
Bu saatten sonra önümüzdeki 3 yıl için çeyrek finale kalan bir takımın gelirinin 25-30 milyon Euro’yu geçmeyeceğini hesaba katarak planlama yapmak gerekiyor.
Ayrıca 2012/13 Şampiyonlar Ligi yayın gelirinden ülkelerin aldıkları paylara baktığımızda ortaya çıkan tablo çok da iç açıcı değil.
Ülke
|
ŞL Yayın Geliri
|
İTA
|
81.072.000,00
|
ENG
|
72.632.000,00
|
İSP
|
68.661.000,00
|
FRA
|
58.889.000,00
|
ALM
|
52.287.000,00
|
YUN
|
11.646.000,00
|
NOR
|
11.302.000,00
|
RUS
|
10.564.000,00
|
HOL
|
9.798.000,00
|
İSK
|
8.070.000,00
|
POR
|
7.028.000,00
|
TUR
|
5.282.000,00
|
ROM
|
5.202.000,00
|
BEL
|
3.206.000,00
|
UKR
|
2.271.000,00
|
HRV
|
1.400.000,00
|
BELARUS
|
290.000,00
|
6. büyük futbol ekonomisi olarak yayıncı kuruluş geliri olarak 12. sırada yer alıyoruz. Yunanistan, Norveç, Portekiz gibi bir takım ülkeler bu turnuvaya bizden daha fazla para yatırıyor ya da pazarlık etmeyi bilmiyorlar.
Ama ne olursa olsun UEFA hiçbir parayı cebinden vermiyor. Aslında yaptığı senden aldığını sana vermek.
0 yorum:
Yorum Gönder